Multitasken, reactiviteit en techniek

Stan’s artikel: “Gisteren wisten wij nog

niet waar wij morgen niet zonder

zouden kunnen”

Door Stan van Gemert

Werkweek van school

Tijdens de school werkweek mocht mijn zoon pertinent geen mobiele telefoon meenemen. Wij waren verbijsterd daar een mobiel een stuk bereikbaarheid in noodgevallen betekent. Tegenwoordig lees je vreselijke dingen en dan te weten dat in geval van nood je eigen bloed je kan bereiken is toch wel een geruststellende gedachte. In onze optiek is het al moeilijk genoeg je kind een hele week lang uit handen te geven. De leraren hadden echter een ander perspectief.

Wie niet online is bestaat simpelweg niet

‘Cogito ergo sum’: “Ik denk, dus ik besta” een vaststelling van René Descartes. Hoe zou hij aankijken tegen de moderne wereld waarbij een motto geldt: “Wie niet online is bestaat simpelweg niet”?

Smartphone, Smartphone, Smartphone...

Een Smartphone heeft legio toepassingen. Het is een ‘multi purpose device’ met telefonische ondersteuning. Vanuit deze situatie bekeken kan ik me de mening van de leraar wel voorstellen, want wat is er immers aan een eventuele dropping als je een kompas in je “telefoon” hebt zitten of Google maps kunt gebruiken? Dit is echter nog het meest onschuldige. Het grotere probleem zit hem in de afleiding. De tegenwoordige generatie jongeren wordt ook wel de wifi generatie genoemd. De consequenties van “Wie niet online is bestaat simpelweg niet” beginnen zich te manifesteren. Om er slechts een paar te noemen: drang, stress en onrust. Uit onderzoek blijkt dat 60% zich onrustig voelt als er een nieuw bericht binnenkomt en ze dit niet direct kunnen bekijken, 86% blijkt een Smartphone altijd bij zich te hebben en ook ’s nachts blijft de mobiel aan staan…

Verslaving

John Ratey, een psychiater en professor aan Harvard, verklaart dat het gebruiken van een e-mail applicatie, het pad nabootst dat drugs door de hersenen neemt. Er wordt dopamine in de hersenen aangemaakt op het moment dat het "er is een nieuwe e-mail”-geluid klinkt. Dopamine geeft een fijn gevoel waardoor iemand zich beter voelt. Bij een “e-mailalarm” komt er een “shot” dopamine vrij. De symptomen van verslaving zijn aanwezig: aan de ene kant volgt er een dopamine storm bij een “e-mailalarm” en aan de andere kant is er het zenuwachtige “e- mail terugtrekkende gevoel” gedurende een e-mail loze vakantieperiode. Ik neig een parallel te trekken met de 60% van de wifi generatie die zich onrustig voelt als er een nieuw bericht binnenkomt en ze dit niet direct kunnen bekijken ongeacht welk social media platform het betreft. Het zijn tekenen van verslaving, al spelen ongetwijfeld ook sociale factoren en verwachtingspatronen hier een serieuze rol.

Multitasken

Multitasken is het proces van het gelijktijdig besteden van aandacht aan verscheidene bronnen van binnenkomende informatie. De wifi generatie en “homo zappiens” lijken volleerde meesters te zijn als het gaat om multitasken; muziek luisteren, chatten en tegelijkertijd computer games spelen. Dagelijks zie ik dit bij mijn zoons. Ook zijn er voorbeelden van huiswerk maken en tegelijkertijd surfen, chatten en mobiel bellen terwijl de muziek van een videoclip op de achtergrond gonst. Kan de jongere generatie beter multitasken dan “onze” generatie en in hoeverre is het productief?

De hersenen

Onderzoek gepubliceerd in ‘the Journal of Experimental Psychology’, wijst uit dat het heen en weer springen tussen taken tot viermaal langer kan duren om ze afgerond te krijgen. Dit komt door de tijd die het in beslag neemt om tussen de verschillende taken te schakelen. Iedere keer dat een persoon switcht tussen twee taken, gaan de hersenen door een aantal tijdrovende activiteiten heen. Onze hersenen zijn kennelijk niet gebouwd om efficiënt te kunnen multitasken.

Verlies van concentratie en productiviteit

Multitasken kan leiden tot een verlies van concentratie en productiviteit. Bij het switchen tussen twee taken zal het zo’n vier minuten duren om je volledige concentratie terug te hebben. Wanneer er binnen die vier minuten wederom geswitcht wordt tussen taken is er geen sprake van volledige concentratie maar voortdurend versnipperde aandacht ('Continuous Partial Attention').

Reactiviteit

Multitasken werkt reactiviteit in de hand; de neiging om direct te reageren op gebeurtenissen zonder goed na te denken. De voornaamste oorzaak van reactiviteit is gelegen in de eenvoud van de technologie, waaronder de sociale mediaplatforms, de “smart” phones en e-mail. Steeds meer mensen wenden deze media aan, op het moment dat zij er behoefte aan hebben. “Vanzelfsprekend” wordt een snelle reactie terug verwacht. Naast het gebruiken van de bedrijfscommunicatie middelen zijn medewerkers ook gedurende werktijd regelmatig ingelogd op Facebook, hebben chatprogramma’s op de achtergrond draaien en/of hun gmail of hotmail account open staan. Door continue te willen reageren op nieuwe (social media) berichten worden vaker onbelangrijke zaken behandeld; activiteiten worden verward met resultaten dankzij het reactieve gedrag.

Hoog interactief

Peter A. Gloor, onderzoekswetenschapper aan het ‘Center for Collective Intelligence’ en auteur, onderscheidt drie dimensies in online communicatie; de mate van interactie, connectiviteit en het delen van kennis. Wanneer op alle drie dimensies hoog gescoord wordt, dan is er sprake van hoog interactieve mensen. Volgens Peter A. Gloor zijn hoog interactieve mensen reactief. De “wifi generatie” is bij uitstek hoog interactief. Wat was het motto ook al weer? “Wie niet online is bestaat simpelweg niet”. Echter is ook de “oudere generatie” steeds meer en meer gewend (en mogelijk ook verslaafd) geraakt aan snelheid en afwisseling; ook zij kan nauwelijks meer zonder een goed gevulde agenda, haar mobieltje, e- mails en sms'jes/WhatsApp’jes. Is hier een trend zichtbaar dat we met zijn allen naar een hoog interactief leven toe bewegen?

De plug eruit?

Een studie, (Ted Sun: ‘survival tactics’), heeft aangetoond dat reactief gedrag een serieuze negatieve impact heeft op het succes van het ondernemerschap. Reactief gedrag is het enige gedrag dat een impact heeft op alle types van succes. Het heeft een impact op financiële, emotionele en algemene succes factoren! Hij geeft aan dat je eens per week een omgeving dient te creëren waar je een tijdje alleen kan zijn. “De omgeving dient voor jou veilig te zijn en je dient je volledig voor de rest van de wereld af te sluiten. Dus geen e-mails en geen telefoon. De rest van de wereld zal het voor een paar uur zonder jou moeten stellen. Dit zal resulteren in hogere productiviteit en creativiteit.” Maar als je “de plug” eruit haalt, hoe zit het dan met “Wie niet online is bestaat simpelweg niet”? Mijns inziens zal het verslavingsgedrag afnemen. De drang, stress en onrust zullen beter onder controle komen. Er wordt tijd ingeroosterd om na te denken en dus komt de vaststelling van René Descartes weer naar voren. Je bestaat maar bent niet online!

Wij lopen achter de technologie aan

Langzaam maar zeker kan ik het besluit van de leraar om geen mobieltjes op een werkweek toe te staan, beter begrijpen. Het verlies van concentratie en productiviteit door het multitasken, de hoge interactiviteit alsook toegang hebben tot applicaties die “spelbrekers” zijn in een werkweek kun je immers niet zomaar negeren. In de ogen van de wifi generatie is echter “hun bestaansrecht” tijdelijk afpakken, een alles of niets situatie. Waar is de gulden middenweg gebleven? Gisteren wisten we inderdaad nog niet waar we morgen niet meer zonder zouden kunnen. Denk aan de opkomst van het Internet, de Smartphones, tablets en social media. De wereld is een stuk kleiner geworden maar lopen wij niet een paar stappen achter de technologische mogelijkheden aan? Ook vandaag de dag, hebben lang niet alle bedrijven Internet protocollen opgesteld. Ook zijn er nog vele ouders die proberen bij de wifi generatie een gevoel van “Internet controle” te handhaven door de PC in de woonkamer zetten. Ook is er die leraar die dan maar alle telefoons verbiedt...

Bewustwording

Moet de wifi generatie zijn “wifi” worden afgenomen net als de telefoons door de leraar? Is dit de oplossing? Moet een bedrijf alle medewerkers verbieden om Internet te gebruiken om “misbruik” of reactief gedrag te voorkomen? We kunnen toch ook de nieuwe technologie en communicatiemogelijkheden omarmen, maar dienen ons wel bewust te zijn van de bijeffecten hiervan! Zoals Ted Sun stelt, “De omgeving dient voor jou veilig te zijn en je dient je volledig voor de rest van de wereld af te sluiten” . Wellicht is dit een mooi advies voor alle generaties en niet alleen voor de wifi generatie. Even niet online zijn, even niet reageren op het “er is een nieuw bericht” geluid, eventjes wat later op de hoogte zijn van de laatste nieuwtjes. De wereld zal niet vergaan in deze tijd, de wereld draait gewoon door en je bestaat nog steeds! Terugkomend op de leraar, we hebben onze zoon een “ouderwetse” mobiel meegegeven, een win-win situatie.