Veranderprocessen

Stan’s column: “Spreekwoordelijk…”

Door Stan van Gemert

Waarheid als een koe?

Volkswijsheid: “dat is een waarheid als een koe” …, of toch niet? Spreken de volgende volkswijsheden elkaar niet tegen? “Je bent nooit te oud om te leren” en “je kunt een oude hond geen nieuwe trucjes leren” ; “De pen is machtiger dan het zwaard” en “geen woorden maar daden” ; “Schoenmaker, blijf bij je leest” en “afwisseling is de ware specerij des levens, en geeft het leven geur en smaak” . Geur en de schoenen van de schoenmaker zouden wellicht goed verenigbaar zijn, maar verder spreken deze spreekwoorden elkaar enigszins tegen. Betekent dit dat eenieder die deze volkswijsheden toepast, het bij het verkeerde einde heeft? Wellicht niet, maar het hangt wel af van de omstandigheden waarin je ze toepast.

Survival of the fittest

‘It is not the strongest species that survive, nor the most intelligent, it is the one most adaptable to change’ verwoordde Charles Darwin. Of zoals Herbert Spencer het samenvatte: ‘survival of the fittest’ . In deze tijd geldt het ook voor bedrijven. Een eeuwenoud credo stelt: “stilstaan is achteruitgaan”! Geldt ook niet: “Niets is zo veranderlijk als de mens”? Een bedrijf kan hier mogelijkheden benutten, maar ook zwakheden kunnen “boven water komen”. Bedrijven die niet mee veranderen en zich niet afdoende aanpassen aan deze tijd ”missen de boot” en moeten wellicht “op de blaren zitten” . Een recordaantal bedrijven zijn in eerste helft van 2013 failliet gegaan. Ook grote firma’s zoals de Free Record Shop, de Block Electrostore en de Schoenenreus hebben dit “aan den lijve ondervonden” . Hebben deze bedrijven zich niet afdoende kunnen aanpassen aan de (economische) veranderingen van deze tijd om te kunnen “overleven”? Anders gesteld, als alle bedrijven continu veranderen en als “één pot nat” een en dezelfde blauwdruk volgen, “overleeft” dan niet ieder bedrijf?

De wegen naar Rome

Helaas bestaat een blauwdruk voor (continu) succes niet. Ieder mens is uniek en ieder bedrijf is uniek en ieder bedrijf heeft zijn eigen vertrekpunt, maar niet “alle wegen leiden naar Rome” . Ook in veranderprocessen zijn er vele factoren waarmee rekening gehouden moet worden, waaronder mensen en omgeving. Veranderen om het veranderen werkt averechts en zal de werknemers “tegen de borst stuiten” . Het leggen van een focus voor optimalisatie van een bedrijfsonderdeel dat geen ‘bottleneck’ vormt, zal de tot doel gestelde effectiviteitsverbetering “in het water laten vallen” . Technologische innovatie toepassen, daar waar bijna iedereen (goedkope) handenarbeid verricht, zal een andere impact hebben, dan dezelfde innovatie door te voeren in een industriële omgeving. Monopolisten hebben een andere veranderstrategie dan bedrijven die zich in een niche marktsegment bevinden. Afhankelijk van onder meer het soort bedrijf, de cultuur, de fase waarin het bedrijf zich bevindt, zal een bepaald veranderproces meer succesvol zijn. Net als met de spreekwoorden hangt “het” af van de omstandigheden waarin je ze toepast. Als zodanig zijn er wel “vele wegen die naar Rome leiden” .

De rechte man op de rechte plaats

Veel veranderingsinitiatieven worden aan het einde van de rit als weinig of niet succesvol beoordeeld. Een ‘veranderconsultant’, “de rechte man op de rechte plaats” , kan het verschil maken! Een ‘veranderconsultant’ heeft hier als geen ander “kaas van gegeten” . Dat “staat als een paal boven water” .